In her warm, intuitive knowledge

Video In her warm intuitive knowledge. Konfrontacje z Heleną Deutsch odnosi się do cytatu z jej książki The Psychology of Women (Psychologia kobiet) wydanej w 1944 roku. Helena Deutsch była jedną z pierwszych psychoanalityczek i bliską współpracownicą Zygmunta Freuda. Zmuszona przez politykę nazistowską do emigracji z Wiednia do Stanów Zjednoczonych, popularyzowała psychoanalizę za oceanem i była cenionym autorytetem w tej dziedzinie.

Helena Deutsch, z domu Rosenbach, urodziła się w zamożnej, zasymilowanej rodzinie żydowskiej w Przemyślu, w zaborze austriackim. Nie godząc się z ograniczeniami narzucanymi jej płci, buntuje się, ucieka z domu, aż w końcu udaje jej się wymóc na rodzicach zgodę na studia w Wiedniu. Chce, podobnie jak ojciec, studiować prawo, ale kobiety nie miały jeszcze wtedy wstępu na ten kierunek. Wybiera więc medycynę, jednak wykazuje się postawą aktywistyczną, bierze udział w pikietach przed wydziałem prawa, oprotestowujących dyskryminację kobiet w tej dziedzinie kształcenia. Wiele wskazuje, że aktywną postawę w kwestii równouprawnienia i sprawiedliwości społecznej rozwinął w niej kontakt z przemyskim socjalistą - kilkanaście lat od niej starszym Hermanem Liebermanem, z którym łączył ją związek uczuciowy.

Mimo niekwestionowanych zasług naukowych Deutsch, jak również emancypacyjnej postawy życiowej, jest krytykowana w pismach feministycznych psychoanalityczek, ponieważ nigdy nie odrzuciła podstaw teorii freudowskiej, m.in. kompleksu kastracyjnego i pasywności kobiet. Jednak obecnie jej pisma są na nowo odczytywane, szczególnie przez Lenę Magnone, która wykazuje, że mimo iż Deutsch formułuje swoje wnioski na bazie teorii freudowskiej, jej pisma zawierają wiele oryginalnych przemyśleń i niejednokrotnie polemizują z jej mistrzem.

Ten wniosek był punktem wyjścia do decyzji, żeby jako materiał wizualny do artystycznego komentarza o Helenie Deutsch, wykorzystać kadry z Sigmund Freud Museum w Wiedniu. Wnętrza mieszkania, którego część podzielona była na sferę prywatną i praktykę zawodową, posłużyły mi jako „kontener”, który wypełniam cytatami z książki Heleny Deutsch lub komentarzami, opiniami innych na jej temat.

Video zostało nakręcone telefonem komórkowym. Są to video zapiski, szkice, impresje. Użycie tego powszechnego narzędzia nie zwraca tak bardzo uwagi osób wokół, jak kamera video. Daje również możliwość pionowego kadru, który tu został wykorzystany do budowania kompozycji wizualnej wraz tekstem. Istotną rolę odgrywają też miejsca „puste”, czarne. Gdy obraz zajmuje tylko fragment ekranu, mamy wrażenie, że nie widzimy całości. W Muzeum Freuda filmowałam głównie przestrzenie przejściowe: drzwi, korytarze, ale też lustra i odbicia, a więc miejsca, które coś odsłaniają, zasłaniają lub otwierają nowe perspektywy spojrzenia.