Siostry Kafki

17 października 1941 roku, wczesnym popołudniem, po 30 godzinach jazdy, na stację Radogoszcz dojechał pociąg, w którym znajdowała się Gabriela Hermannowa. 1 listopada o godz. 16.30 przyjechał czwarty transport, którym do getta przywieziono Valerię Pollakową wraz z mężem Józefem. To jedne z ostatnich wzmianek o siostrach Franza Kafki, na jakie natrafiamy w archiwach. Obie kobiety, jak można wywnioskować z zachowanych dokumentów, zostały zagazowane w Chełmnie nad Nerem. Kafka miał jeszcze trzecią siostrę, Otylię Davidową. Została zamordowana w Auschwitz, dokąd wysłano ją wraz z transportem dzieci, którymi opiekowała się w obozie w Terezinie.

Gabriele i Valerie przywieziono do getta w Łodzi, były już dorosłymi kobietami. Zdecydowałam się jednak na użycie tej hipnotyzującej fotografii z dzieciństwa i nasuwającej mi skojarzenia z wyobrażeniami trój-jedynej bogini. Dziewczynki mają poważny wyraz twarzy i bystre spojrzenie. Wizerunki sióstr przeplatają się tu z opisami ich osobowości, które przybliża nam Hélène Zylberberg w tekście Das tragische Ende der drei Schwestern Kafkas.

Slideshow Siostry Kafki dopełniała praca Śpiewnik Miriam Harel. Miriam Goldberg (po mężu Harel) – to mieszkanka Łodzi również została zamknięta w gettcie. Po wojnie pracowała jako pisarka, tłumaczka i poetka w Izraelu. Wielokrotnie odwiedziła też Polskę jako świadkini historii.

Teksty Miriam dają nam wgląd w codzienne życie w getcie i emocje, które towarzyszyły młodej dziewczynie – ból, strach, gniew i żal. Te poruszające świadectwa, które odnajdujemy w utworach poetyckich Miriam Goldberg, twórczyni pisała do melodii ludowych polskich przyśpiewek wyrażających radość i beztroskę.

Prace te były częścią wystawy sztuki współczesnej, która przypominając o wydarzeniach z przeszłości zadawała pytania o współczesne mechanizmy przemocy, w tym rolę narracji politycznych, historycznych i społecznych, które do niej doprowadzają.

Widok wystawy